Ter gelegenheid van zijn 35-jarig bestaan nodigt het Woningfonds ons uit om via een participatieve fototentoonstelling de verhalen te ontdekken van enkele mensen die steun van het Fonds hebben genoten en van de vele 'thuizen' die het Fonds heeft helpen creëren.

Deze tentoonstelling dompelt ons onder in de intimiteit van deze huizen en laat ons zien hoe elke bewoner er een gezellige cocon van heeft gemaakt en hoe elk zijn of haar ervaring met het Fonds heeft beleefd. Deze ruimtes zijn veel meer dan alleen muren en meubels. Het zijn toevluchtsoorden waar men zich goed voelt, zijn batterijen oplaadt en herinneringen creëert. De foto's en verhalen in deze tentoonstelling laten zien hoe belangrijk een thuis in ons leven is. Ze tonen ons hoe deze plaatsen vaak verbonden zijn met onze geschiedenis, onze identiteit en onze emoties.

De aanpak was participatief: de bewoners hebben deze tentoonstelling samen opgebouwd door hun persoonlijke ervaringen te delen. Via interviews in hun privéomgeving konden stukjes van hun dagelijks leven worden vastgelegd, waarin hun woning duidelijk een essentiële rol speelt.

Door gezinnen aan het woord te laten, nodigt de tentoonstelling ons uit om na te denken over wat het voor ons betekent om een thuis te hebben, een plek waar we ons veilig voelen en waar we ons leven kunnen opbouwen.


De fotografe:
Ema Tytgat brengt nieuwe narratieven die aanzetten tot uiteenlopende expressies. Voor haar is creëren een collectief proces, waar men samen ethische, kritische en imaginaire vormen ontwikkelt. Haar werk berust op het constant opnieuw in vraag stellen, op het eindeloos zoeken. Ze ziet het museum van morgen als een inclusieve en diverse ruimte, waar kunst en cultuur helemaal anders worden beschouwd en op een collectieve wijze worden gedeeld.

De teksten bij de foto’s zijn enigszins aangepast aan de vorm van dit tentoonstellingsboek en zijn nu gebaseerd op transcripties van de interviews. Ze geven niet langer volledig de oorspronkelijke woorden van de auteur weer.

Bibiana

Bibiana, moeder van de 4 jaar oude Saul, woonde lange tijd in een cohousingproject, een oplossing die haar zowel financieel als sociaal goed uitkwam. ‘Ik heb een tiental jaar in een cohousingproject gewoond, ik vond de dynamiek er fijn,’ zegt ze. Tijdens Covid werd dit gedeelde leven zeker zinvol: ‘Niet alleen zijn aan het begin van dat avontuur was essentieel.’

Maar toen ze haar zoon zag opgroeien, kreeg ze behoefte aan een geschiktere ruimte. Ze was al 5 jaar ingeschreven bij het Woningfonds en heeft nu eindelijk een appartement: ‘‘Een nieuwe woning, nog helemaal onaangeroerd, waar je in kunt trekken en die je je eigen kunt maken: dat is toch buitengewoon.’ Haar appartement is een plek van vrijheid en gezelligheid. Ze houdt vooral van de open keuken: ‘Mijn kruidenhoekje is belangrijk. We koken en eten heel graag samen. ‘ Het balkon is ook een pluspunt, een plek waar je je buren kunt ontmoeten.

Bibiana is zelfs een gemeenschappelijke moestuin begonnen met buurvrouw Lina: 'Het idee was echt om onze kinderen in contact te brengen met de aarde, om ze iets te leren over de cyclus van de seizoenen en waar groenten vandaan komen. Het zal een uitdaging zijn om de buren te verenigen en een collectief beheersysteem op te zetten.’

Voor Bibiana is dit appartement dus veel meer dan alleen een plek om te wonen. Het is een evolutieve ruimte die meegroeit met haar en haar zoon, een toevluchtsoord waar ze zichzelf kunnen zijn, zich herbronnen en kostbare momenten kunnen delen. Ze beschrijft haar appartement als een echte cocon: 'Een plek waar je je batterijen kunt opladen'. 'We voelen ons hier goed. We zullen zien wat morgen brengt, maar het is duidelijk dat wonen niet langer een zorg is.’

Bibiana heeft een fotoverhaal gedeeld van een recept dat ze met Saul heeft klaargemaakt.

Maxence

Maxence werd eigenaar van zijn eerste appartement dankzij een krediet van het Woningfonds. Zoals voor al zijn projecten, gaf hij zich volledig voor zijn woonproject. Met veel passie en vastberadenheid vormde hij de ruimte om tot zijn thuis.

Hij kocht zijn appartement in 2021, op een belangrijk moment in zijn leven. Na een relatiebreuk was hij op zoek naar een nieuw project. Het gebouw, dat toen in slechte staat verkeerde, werd opgedeeld in vier percelen, maar Maxence zag het potentieel ervan. Binnen de twee weken was de koop gesloten. Op 24 december werd zijn bod geaccepteerd - een mooi kerstcadeau. Zijn ervaring met het Woningfonds was doorslaggevend. 'Het ging heel snel. De uitwisselingen waren veel efficiënter dan bij de banken,' zegt hij en hij benadrukt hoezeer deze steun hem geruststelde.

Voor Maxence is dit appartement een echt levensproject. Hij heeft zelf meegewerkt aan de renovatiewerken en zich daarbij geconcentreerd op de geluidsisolatie, wat voor hem een prioriteit was. Voor elke beslissing over het appartement werd er met zijn naasten overlegd. 'Ik doe alle ideeën in een pot, bekijk ze en neem eruit wat ik leuk vind,' legt hij uit. Uit dit proces is een unieke plek tot stand gekomen waar achter elk detail een verhaal zit.

In het midden van de ruimte speelt de keukentafel een belangrijke rol. 'Het begon allemaal bij deze tafel. Zij heeft alles beslist,' vertelt Maxence. Ze werd ontworpen om tot acht personen te kunnen ontvangen en belichaamt voor hem de gezelligheid en warmte van zijn thuis.

Dit appartement is meer dan een nieuw begin voor Maxence, het is 'een moment van verankering'. Hij heeft een ruimte gecreëerd naar zijn eigen beeld. 'Ik denk dat je geluk kunt uitlokken,' zegt hij. Vandaag is zijn appartement veel meer dan alleen een woning: het is zijn eerste 'echte thuis'. 'Op mijn eerste avond hier heb ik een bad genomen en toen realiseerde ik me dat ik voor het eerst thuis was.’

Maxence heeft een aantal foto's gedeeld van momenten thuis met zijn vrienden .

Louis

Louis woont samen met zijn partner Sabrina en hun zoon Niel in een appartement in Schaarbeek. Ze zijn er in mei 2020 ingetrokken, na de woning te hebben gekocht met de hulp van het Woningfonds, een mijlpaal in hun leven. Hun zoektocht naar een nieuwe woonst was al enkele jaren eerder begonnen, maar werd opgeschort toen Louis zijn boekenwinkel moest verhuizen. Pas na de geboorte van Niel, in 2018, werd het duidelijk dat ze dringend op zoek moesten naar een grotere woonruimte.

Toen ze hun zoektocht hervatten, wendden ze zich opnieuw tot het Woningfonds. Dankzij de begeleiding van een bijzonder toegewijde medewerkster bij het Fonds werd er snel vooruitgang geboekt. 'We hadden zoveel appartementen bezocht, over de hele stad, maar de prijzen waren vaak te hoog voor ons budget en dat was ontmoedigend,' herinnert Louis zich. Sabrina vond de advertentie voor hun toekomstige woning. De grote vensters en het daglicht bevielen Louis. Voor Sabrina, oorspronkelijk afkomstig uit het zuidwesten van Frankrijk, betekende de aankoop een verankering in Brussel. Met enkele kleine werken hebben ze de ruimte veranderd in een warm thuis, met kamers die in het licht baden.

Hun appartement is een oase van rust en harmonie voor het gezin geworden. In de buurt bevindt zich ook een park. Op zondag maken ze tijd om de buurt te verkennen. Deze plek voldoet aan hun behoefte aan ruimte en rust. In de leeshoeken kan Louis tot rust komen, voor Niel is er een speelhoek en Sabrina heeft 'haar eigen kamer' voor haar geluidswerk. Hun huis is versierd met familieherinneringen en geschenken van vrienden. Ook het balkon achteraan is een belangrijke ruimte. Daar voeren ze elke avond ritueel een gesprek. 

Voor Louis is dit appartement veel meer dan alleen een plek om te wonen. Het belichaamt de evolutie van zijn leven, zijn keuzes en de verankering die hij nu met Sabrina en Niel deelt. Ondanks de uitdagingen hebben ze hun evenwicht gevonden op deze plek, die ze naar hun eigen beeld hebben gevormd. 'We hebben veel van onszelf in dit appartement gestopt'.

Julie & Alexandre

Voor Julie en Alexandre was de aankoop van hun eerste woning een echt hindernissenparcours: complexe administratieve procedures, onzekerheden, spanningen met de vorige huurster, werken en budgetbeperkingen. 'We hebben ons vaak afgevraagd of het zou lukken,' herinnert Julie zich. Uiteindelijk is hun droom werkelijkheid kunnen worden dankzij de steun van het Woningfonds. 'Zonder het Fonds hadden we ons nooit een project van deze omvang kunnen veroorloven'. 

Hun avontuur, dat werd gemarkeerd door de komst van hun eerste kind, werd voortgezet toen ze een aannemer ontmoetten die naar hen wilde luisteren. Alexandre, voor wie deze aankoop een project was waarin hij zichzelf kon verwezenlijken, stortte zich ook enthousiast op de werken. Het renovatieproject heeft hun relatie als koppel versterkt. Bij elke beslissing moesten ze tot een compromis komen en dat heeft hen nog sterker naar elkaar heeft doen toegroeien. Hun huis is meer dan alleen een dak boven hun hoofd. Zoals Julie zegt, 'het is liefde in de vorm van bakstenen'.

Hun locatie, in het zuiden van Brussel, dicht bij hun familie, was essentieel, vooral met de komst van de baby. 'We wilden een plek waar ons kind zich in alle veiligheid zou kunnen ontwikkelen,' legt Alexandre uit. 'Dit is ons nest, de plek waar ons gezin zal opgroeien. ' Voor hen gaat het bij dit project niet alleen om het zuiver materiële aspect. Het is ook een manier om iets over te dragen en zekerheid te bieden voor de toekomst. 'Wanneer ons kind groot zal zijn, zal het iets bezitten,' zegt Julie. 'En we weten dat we geen huur zullen moeten betalen als we 60 zijn.’

Hun relatie met 'thuis' gaat verder dan louter het bezit van vastgoed. Het is een plek waar ze zichzelf kunnen zijn en samen hun verdere toekomst kunnen uitbouwen. Ze zien zichzelf al avonden doorbrengen in hun tuin, en genieten van hun badkamer 'in hotelstijl'. 'Na al deze uitgaven zullen we ons leven wat moeten aanpassen, maar we kunnen niet wachten om ons thuis elke dag 'met vakantie' te voelen'.

Julie en Alexandre deelden een hele reeks foto's van hun recente avontuur.

Grace

Grace, moeder van drie kinderen van 3, 5 en 14 jaar, heeft haar woning van de ene dag op de andere moeten verlaten. Omdat ze met haar ex-man officieel eigenaar was via een project van aankoop op plan, kon ze geen beroep doen op sociale bijstand of bijstand voor huisvesting, wat haar zoektocht nog meer bemoeilijkte.

'Het was onmogelijk om een betaalbare woning te vinden in Brussel, zeker als alleenstaande moeder met drie kinderen. Ik werd steeds opnieuw afgewezen omdat ik onbetrouwbaar geacht werd door de eigenaars. 'Maandenlang hadden Grace en haar kinderen geen vaste woonplek. 'We konden ons nergens vestigen.’

Met de hulp van een vriendin vond ze uiteindelijk een huurwoning en vroeg ze bij het Woningfonds een huurwaarborg aan. Hoewel haar aanvraag aanvankelijk werd geweigerd, heeft een beheerder, die geraakt was door haar situatie, erop aangedrongen om de aanvraag opnieuw te bekijken. 'Die meneer was zo vriendelijk. Hij zag me als een persoon, niet gewoon als een dossier.' Met zijn hulp kreeg Grace eindelijk de steun die ze nodig had om het appartement te kunnen huren.

Ze beschrijft haar nieuwe woning als een toevluchtsoord. 'Toen we hier introkken, voelde ik een enorme opluchting. Voor het eerst in maanden hadden we eindelijk een eigen plek. Dat is van onschatbare waarde'. Het appartement ligt in een wijk in de buurt van scholen en allerhande voorzieningen en biedt een rustige en veilige omgeving. De keuken is het hart van hun huis. 'Daar brengen we de meeste tijd samen door. Daar komen we samen.’

Grace heeft rijstkorrels, zout, suiker en munten bij de ingang gelegd 'om voorspoed aan te trekken en boze geesten af te weren', zoals op de Filipijnen gebruikelijk is. Ze is ook van plan om een karaokeset te kopen: 'Dat is essentieel, vooral wanneer er vrienden op bezoek komen. Het is dan feest en de muziek verbindt ons, zelfs ver van ons land'.

Vandaag zegt Grace dat ze heel dankbaar is. 'Ik word emotioneel als ik denk aan alle goede mensen die me hebben geholpen. Dit appartement is ons nest, onze geluksplekje. Hier kennen we eindelijk rust.’

Grace deelde haar favoriete karaoke-playlist en de favoriete animatiefilms van haar kinderen.

Verginya

Verginiya straalt positiviteit en enthousiasme uit. Ze is zangeres, zangdocente en zingt in 5 talen. Het was niet gemakkelijk om dit appartement te vinden. Als kunstenares heeft ze vaak te maken gehad met weigerachtige huisbazen, die bang waren voor het lawaai van haar artistieke activiteiten. Na een lange zoektocht heeft ze een appartement in het Zwart Paard-complex kunnen huren. Deze locatie maakt deel uit van een innovatief project van het Woningfonds, dat in 2010 de voormalige Hallemansbrouwerij, vlak bij het kanaal, verbouwde tot 35 atelierwoningen voor kunstenaars. Een uniek project dat de bewoners niet alleen een betaalbare plek om te wonen biedt, maar ook een omgeving die bevorderlijk is voor creativiteit en uitwisseling.

De dynamiek en de uitwisselingen tussen bewoners zijn mettertijd geëvolueerd. 'We hebben hier gezinnen zien ontstaan en kinderen zien opgroeien,' legt Verginiya uit. 'Soms worden de appartementen opengesteld en gaan we bij de buren naar een concert luisteren of delen we gewoon een maaltijd.’

Het appartement van Verginiya is ruim, licht en zijn structuur is anders dan die van alle andere. De centrale ruimte biedt uitzicht over het kanaal en het centrum van Brussel. Deze locatie is ontworpen om dagelijks leven en artistieke activiteiten met elkaar te verzoenen. Omringd door haar piano en haar computer voor digitale compositie, ontvangt ze er ook haar leerlingen voor zangles. 'Mijn zangleerlingen moeten zich hier ook goed voelen. ' Dit is ook de plek waar ze haar vele jurken naait.

In deze aangename omgeving heeft Verginiya een eigen plek gevonden die zowel haar creativiteit als haar spiritualiteit voedt. Haar appartement, in de top van de toren, baadt in het licht en wordt gedomineerd door roze, een kleur die haar na aan het hart ligt en haar geest tot rust brengt. Elk stuk van de decoratie heeft zijn eigen verhaal.

Ze beschrijft haar appartement als 'een venster naar de hemel, een antenne, maar ook verankerd aan de grond'. Een spirituele plek, een ruimte waar je je verbonden voelt met iets groters. Dat evenwicht weerklinkt in dit industriële gebouw in het centrum van Brussel, dat nu gewijd is aan kunstenaars die er een aparte plek van maken, waar creativiteit en inspiratie centraal staan.

Het huis van le Huitième Jour in de Jospastraat

Op deze zomeravond hangt er een vrolijke sfeer in de grote tuin van het huis in de Yvonne Jospastraat. Deze leefplek, midden in het centrum van Brussel, is de collectieve woning van Melvin, Michael, Nicolas, David, Eric, Louis en Daniel, en ook van Alexandre, Matéo en Nathalie. Vanavond is het Gauthier die toeziet op de organisatie van de 5 ruimten voor begeleid zelfstandig wonen. Hij is de verantwoordelijke opvoeder die met Valérie, directrice van de vzw Le 8ème jour, instaat voor de begeleiding van de huurders

Het Jospa-huis is een van de panden die door het Woningfonds aan de vzw worden verhuurd. Het is een thuis voor 7 bewoners met lichte verstandelijke beperkingen, die een hoge mate van autonomie genieten terwijl ze actief deelnemen aan het gemeenschapsleven. Sociale integratie is hier van het grootste belang. Nathalie, haar tienerzoon en studenten Matéo en Alexandre zijn 'actieve solidaire personen' die ter plaatse wonen, wat de diversiteit bevordert en een zeer nuttige aanwezigheid biedt in geval van problemen. 

Na de maaltijd komen we samen om een balletje te trappen, of om voetbalwedstrijden te bespreken, of de komende vakantie, of kleine bekommernissen op het werk... We lachen vooral veel, we ruimen op en doen de afwas en gaan dan weer verder met onze eigen bezigheden.

De bewoners zijn trots op hun appartementen, die ingericht zijn volgens hun persoonlijkheid en met zorg gedecoreerd zijn. Sommigen wonen hier al meer dan 15 jaar en zijn heel tevreden.

De tuin, een ware oase van rust, met konijnen en een moestuin die is aangelegd met de hulp van de buren, is een ander aangenaam aspect van het oord in de Jospastraat. 

Hier geven we elkaar koosnaampjes: Pyjama, Beau gosse, of nog Playmobil (of Bobobile). Nicolas vertelt: 'Bij Papa Coach kun je iets brengen dat kapot is, zoals een stekkerdoos of een stekker, en hij repareert het voor je.’

'We bespreken onze zorgen en problemen met elkaar en we organiseren ons onderling zodat alles soepel verloopt,' legt Daniel uit. 'Ze hebben fijne relaties opgebouwd en helpen elkaar veel,' voegt Gauthier toe. 'Michael is bijvoorbeeld een grote steun voor Eric en vice versa in het kader van het werk dat ze beiden doen. Afhankelijk van ieders sterke punten kun je een vriend of vriendin ook vergezellen wanneer ze naar de dokter moeten om ze bijvoorbeeld te helpen hun probleem uit te leggen. Ze helpen elkaar heel veel. Sommigen hebben juist om deze redenen minder begeleiding nodig, omdat hier veel solidariteit is'.

Bij ons, ons thuis.

De foto’s zijn gemaakt in samenwerking met Michael, die gepassioneerd is door fotografie en fietsen. Hij gaat in zijn vrije tijd graag aan de slag met Photoshop en maakt geweldige montages.

Sara & Sofia

Sara en Sofia wonen in Koekelberg in het eerste cohousingproject van het Woningfonds met vier andere jongeren tussen 19 en 23 jaar, allemaal studenten. Iedereen heeft zijn eigen kamer, maar allemaal delen ze het verlangen om samen te leven. Sara vertelt: 'We zijn met twee begonnen, maar het was niet gemakkelijk om onze ouders te overtuigen, vooral gezien het gemengd karakter.’ 
Sofia, die later is aangekomen, voegt eraan toe: 'Sara wachtte al sinds november op me.’

Dit project biedt hun de kans om zelfstandiger te worden terwijl ze toch een zekere omkadering genieten. 'Dit project aanvaarden, betekende leren om een huis, een budget en een sociaal leven te beheren,' legt Sara uit. Ze krijgen ook steun van de verantwoordelijken van het Woningfonds: 'We worden ondersteund door de projectbeheerders, die altijd beschikbaar zijn als we vragen of administratieve problemen hebben.’

Het huis is ruim en goed onderhouden. 'We hebben een keuken op de tussenverdieping, daar gebeurt alles. In het begin had ieder zijn eigen spullen, maar nu delen we alles, behalve de boodschappen,' vertrouwt Sofia ons toe. De gedeelde momenten zijn een essentieel onderdeel van hun dagelijks leven, dat bestaat uit ontdekkingen en compromissen. Sofia legt uit: 'We praten vaak urenlang in de zitkamer, ook al was ik in het begin bang dat het bij hallo en tot ziens zou blijven.’

Ze waarderen ook de rust van de buurt: 'We hebben de gewoonte om korte wandelingen te maken in het park naast de deur. 30 minuten om ons hoofd leeg te maken, dat doet ons zoveel deugd. ' In haar slaapkamer heeft Sara een ruimte gecreëerd die haar persoonlijkheid weerspiegelt, met paarse decoratie en vol manga's en knuffels. 'Het is de eerste keer dat ik mijn eigen kamer heb en dat voelt goed,' zegt ze.

Om hun cohousingproject te presenteren, hebben Sara en Sofia aan elk lid van het huis een personage toegewezen, allemaal afkomstig uit dezelfde anime waarin de hoofdpersonages ook in een gedeeld huis wonen. Een soort Koekelberg-versie van My Hero Academia, waar je in een gemeenschap leeft, samen groeit, elkaar steunt en uitdagingen het hoofd biedt. Een gedeeld huis dat eruitziet als het studentenhome van een academie voor toekomstige helden...

Hun huurcontract eindigt in oktober, maar ze hopen allemaal de ervaring te verlengen. Dit gedeelde huis is een echte 'thuis' geworden, een plek van vrijheid en samen delen. 'Onze namen op de brievenbus zien is heel concreet, dit is thuis', besluit Sara trots.